Welke vormen van verzuim zijn er?

Als uitzendprofessional krijg je gegarandeerd te maken met ziekteverzuim onder uitzendkrachten. Ziekte is nu eenmaal niet altijd te voorkomen. De verschillende vormen van verzuim worden ook wel ingedeeld in de categorieën wit, zwart, grijs en… roze verzuim. Maar wat betekent dat nu eigenlijk? En vanaf wanneer spreken we van kort- of langdurend verzuim? Alle verschillende vormen van verzuim komen in dit artikel aan bod.

1. Wit verzuim

Er is sprake van wit verzuim als de werknemer met een geldige reden verzuimt. In de meeste gevallen heeft het verzuim een medische oorzaak. Denk bijvoorbeeld aan griep, een burn-out of een bedrijfsongeval. Binnen wit verzuim kunnen we drie vormen onderscheiden:

• Kortdurend verzuim
• Frequent kortdurend verzuim
• Langdurend verzuim

Kortdurend ziekteverzuim

Bij kortdurend ziekteverzuim werkt een medewerker een tot enkele dagen niet (tot maximaal zes weken), bijvoorbeeld vanwege griep, een hersenschudding of andere kortdurende fysieke klachten. Deze vorm van verzuim komt het vaakst voor. Ongeveer eenvijfde van de verzuimkosten van werkgevers in Nederland betreft kortdurend verzuim. Ook bij deze vorm van verzuim moet een melding gemaakt worden bij het UWV, je weet immers vooraf niet hoelang het verzuim gaat duren.

Frequent kortdurend ziekteverzuim

Wanneer een werknemer vaker korte periodes verzuimt, bijvoorbeeld door werkstress, privé- of werkgerelateerde problemen, is er sprake van frequent kortdurend verzuim. Onderzoek heeft aangetoond dat dit vaker leidt tot langdurig verzuim.

Langdurend ziekteverzuim

Wanneer een werknemer zes weken of langer uitvalt, noemen we dat langdurend verzuim. Dit wordt vaak veroorzaakt door psychische klachten, een ongeval of chronische lichamelijke klachten. De overheid heeft een aantal verplichtingen opgesteld om ervoor te zorgen dat er juist gehandeld wordt bij langdurig verzuim. Deze staan beschreven in de Wet Verbetering Poortwachter. Zowel werknemer als werkgever moeten zich ervoor inzetten dat de werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk kan.

2. Zwart verzuim

Wanneer een werknemer vanwege een ongeoorloofde reden niet komt werken, is er sprake van zwart verzuim. Dit wordt ook wel fraudeverzuim genoemd. Denk bijvoorbeeld aan een werknemer die aan het bijklussen is in de tijd van de baas, in de tijd dat hij of zij zich ‘ziek’ heeft gemeld. Of een dagje gaat shoppen, zoals in dit bekende voorbeeld. Zwart verzuim komt niet bijzonder vaak voor en maakt slechts een klein percentage uit van alle ziektemeldingen.

3. Grijs verzuim

Bij grijs verzuim is de medewerker ziek, maar is er wellicht een mogelijkheid om toch werk te verrichten. De medewerker kiest er zelf voor om zich wel of niet ziek te melden. In dit geval onderzoekt de leidinggevende welke arbeidsmogelijkheden er wél zijn. Bijvoorbeeld als een medewerker z’n been heeft gebroken. Daarnaast kan iemand zich ziek voelen, terwijl diegene niet ziek is. Bijvoorbeeld door pesten, een angstcultuur, werkdruk of de stijl van leidinggeven. Grijs verzuim kan ook zijn dat de werknemer langer ziek thuis blijft is dan medisch gezien nodig is. De aanleiding voor het ziekteverzuim is dan wel legitiem, maar de periode van afwezigheid niet. Van alle vormen van verzuim komt grijs verzuim het vaakste voor.

4. Roze verzuim

Bij de aanpak van verschillende soorten van ziekteverzuim wordt vaak gesproken over wit, zwart en grijs ziekteverzuim. Maar er is nog een vierde categorie. Deze is wat betreft productiviteitsverlies net zo ernstig als de andere drie. In plaats van dat de medewerker ziek (legitiem of niet) thuis blijft, blijft hij of zij ziek doorwerken. Dat klinkt positief, maar dat is het op de lange termijn juist niet. De medewerker is wel aanwezig, maar daarmee is het meeste ook gezegd. De productiviteit wordt fors minder. Daarnaast kan ziek doorwerken in het ergste geval leiden tot ernstigere en meer langdurige gezondheidsproblemen. Ook het besmetten van collega’s, die zich dan ziekmelden, is natuurlijk mogelijk.

Verzuim voorkomen

Kortdurend verzuim is bijna niet te voorkomen. Mensen krijgen nu eenmaal wel eens griep en een ongeluk zit in een klein hoekje. Pas als er sprake is van frequent kort verzuim of grijs verzuim, ligt er een belangrijke taak voor de werkgever. Waar komt dit verzuim vandaan? Ligt het aan de organisatiecultuur? Is de werknemer niet meer gemotiveerd? Voelt hij of zij te veel druk, of zijn er andere achterliggende problemen?

Let op: een werknemer is niet verplicht om te vertellen welke klachten hij of zij heeft. Werkgevers hebben er belang bij dat een zieke werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk gaat. Aan de andere kant hebben zieke werknemers recht op privacy. Een werknemer kan zich namelijk gedwongen voelen informatie te delen vanwege de gezagsverhouding tussen werkgever en werknemer. Daarom is het vanuit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wettelijk niet toegestaan om te informeren naar de aard en oorzaak van de ziekte van een werknemer bij de ziekmelding.

Regelmatige contactmomenten

Regelmatige contactmomenten dragen bij aan een lager ziekteverzuimpercentage. De werknemer voelt zich meer gehoord en de werkgever kan op deze manier eerder signaleren of er iets speelt. Door regelmatig het gesprek aan te gaan met de werknemer, kan bepaald ziekteverzuim voorkomen worden. Als uitzendprofessional is het daarom verstandig om contact op te nemen met de flexkracht na de eerste werkdag/werkweek en regelmatig evaluaties in te plannen.

Op welke signalen moet je letten?

Er zijn een aantal signalen die erop kunnen duiden dat het wellicht niet zo goed gaat met de werknemer. Een werknemer in de gevarenzone voor verzuim vertoont bijvoorbeeld signalen van werkstress. De werknemer is dan bijvoorbeeld:

• Kortaf
• Prikkelbaar
• Cynisch
• Besluiteloos
• Vermoeid

Andere signalen van werkstress kunnen zijn dat de werknemer het overzicht kwijt lijkt te zijn of moeite heeft met concentreren.

Wat moet je doen bij een ziekmelding?

Als uitzendprofessional moet je met een aantal dingen rekening houden als een medewerker verzuimt. Denk bijvoorbeeld aan het soort contract, wel of geen uitzendbeding, het aantal wachtdagen. In dit artikel vind je meer over wat je moet doen als een flexwerknemer zich ziekmeldt. Wil je hier meer over leren? Dan is de e-learning Preventie en omgaan met verzuim voor de flexbranche of de training Grip op verzuim: van preventie tot verzuimgesprek wellicht iets voor jou.