In Nederland werken naar schatting 400.000 arbeidsmigranten uit de Europese Unie. We hebben deze arbeidsmigranten hard nodig. Door ABN Amro worden arbeidsmigranten zelfs als onmisbare schakel voor de Nederlandse economie bestempeld. Hoe werk je verantwoord met arbeidsmigranten? Hoe zorg je ervoor dat zij gezond en veilig wonen en werken? Hoe communiceer je daarover met opdrachtgevers? Dit kwam aan de orde in het webinar ‘Verantwoord werken met arbeidsmigranten’.
Op 8 juli organiseerden FlexKnowledge, VRF Advocaten en artra gezamenlijk een webinar over het bemiddelen van arbeidsmigranten. Aanleiding voor dit webinar waren mede de aanbevelingen van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten. Dit team, onder leiding van Emile Roemer, adviseert onder andere om arbeidsmigranten allemaal een eigen slaapkamer te geven.
Na opening van het webinar door Ellen van Hierden van artra, komt Hendarin Mouselli (partner VRF Advocaten) aan het woord. Zij behandelt het maken van afspraken met arbeidsmigranten en met opdrachtgevers. Allereerst bespreekt zij inhoudingen en verrekeningen. Zij merkt namelijk in haar praktijk dat dat lang niet altijd goed gaat.
Hoofdregel: Verrekeningen en inhoudingen tijdens de arbeidsovereenkomst zijn niet toegestaan voor zover de werknemer daarmee onder het wettelijk minimumloon komt. Daarop zijn wel twee uitzonderingen. Huisvesting mag tot maximaal 25 procent van het minimumloon verrekend worden en de gemiddelde nominale premie van de zorgkostenverzekering.
Wil je een voorschot verrekenen met het minimumloon, dan moet dat schriftelijk vastgelegd zijn in bijvoorbeeld de arbeidsovereenkomst of een addendum. Heb je dat niet gedaan en verreken je toch, dan kun je daarvoor een boete krijgen.
Inhoudingen zijn, zo staat in de wet, niet toegestaan. Tenzij je als werkgever een schriftelijke volmacht hebt van de werknemer. Deze volmacht kan op ieder moment worden ingetrokken door de werknemer. De premie van de ziektekostenverzekering is een voorbeeld van een inhouding.
Boven het minimumloon zijn verrekeningen mogelijk. Wat is er allemaal verrekenbaar? Dat is (limitatief) vastgelegd in de wet:
Mouselli adviseert de volgende afspraken te maken met arbeidsmigranten:
Mouselli adviseert om ook afspraken te maken over hygiënemaatregelen en reizen en vakantie. Zeker in coronatijd is dat zeer relevant. In deze afspraken staan ook de sancties bij het niet in acht nemen van de hygiënemaatregelen of het schenden van afspraken rondom reizen en vakantie.
Als uitlener moet je ook goede afspraken maken met je opdrachtgever. Die afspraken hebben betrekking op:
Het stokje wordt vervolgens overgenomen door Marcel Reijmers van FlexKnowledge. Hij gaat het met name hebben over de aanbevelingen van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten.
Reijmers benadrukt dat het door het Aanjaagteam opgeleverde rapport vooral betrekking heeft op de situatie bij niet bij de ABU of NBBU-aangesloten bureaus. Bij bureaus die bij de ABU of NBBU zijn aangesloten worden nauwelijks misstanden aangetroffen. Dit zorgt wel voor oneerlijke concurrentie. ABU en NBBU aangesloten bureaus maken immers meer kosten om alles goed te regelen.
In het rapport staat het advies om vast te leggen waar arbeidsmigranten wonen en werken. Dit vraagt een vereenvoudiging van de wet Basisregistratie Personen (BRP). Op het gebied van wonen worden diverse adviezen gegeven. Zo wordt geadviseerd om iedere arbeidsmigrant een eigen kamer te geven. Als dat niet op korte termijn mogelijk is, dan maximaal twee personen op een kamer, met minstens anderhalve meter afstand tussen de slaapplekken. Ook wordt gepleit voor volledige huurbescherming. Het kabinet heeft daarvan al aangegeven dat dat er niet gaat komen. Wel wil het kabinet geld beschikbaar stellen voor het bouwen van geschikte woningen.
Per 1 juli is vervoer van arbeidsmigranten geen probleem meer (eerder moesten de afstandsregels in acht worden genomen, dat leidde wel tot vervoersproblemen). Het vervoer wordt nu gezien als Openbaar Vervoer. Er hoeft niet anderhalve meter afstand te worden gehouden, een mondkapje is wel verplicht.
Het Aanjaagteam draagt diverse oplossingen aan om ervoor te zorgen dat bureaus zich aan de regels houden. Zo dringt zij aan op uitbreiding van de ketenaansprakelijkheid, zouden bureaus een waarborgsom moeten storten en moet opgetreden worden tegen malafide bestuurders.
Het kabinet reageert daarop met de volgende voorstellen:
Het Aanjaagteam pleit er in haar rapport voor om de zorgpolis en -pas aan arbeidsmigranten te geven. Voor de langere termijn moet ernaar gestreefd worden dat er een rechtstreekse relatie is tussen verzekerde en zorgverzekeraar. Het kabinet is van mening dat dit reeds geregeld is via HollandZorg. Voor bureaus is dit punt dan ook het makkelijkst op te pakken.
Reijmers: “Geleid de pas en de polis door aan je medewerkers, geef het e-mailadres van de werknemer door aan de verzekeraar en laat medewerkers gebruik maken van het portal van de verzekeraar. Bij HollandZorg is de maximale afmeldingstermijn 30 dagen. Als je tijdig afmeldt en er zijn in de tussentijd zorgkosten, dan zijn deze gedekt via HollandZorg.
Ook het verzorgen van mondkapjes in het vervoer is natuurlijk zo geregeld. En als goed werkgever betaal je deze voor je medewerkers, zo raadt Reijmers aan. Als een opdrachtgever verzoekt om busjes minder vol te laten rijden, dan zul je in gesprek moeten met deze opdrachtgever. Mogelijk kun je de hogere kosten doorbelasten aan de opdrachtgever.
Qua huisvesting is de verwachting dat de verplichting van 1 persoon per kamer er komt. Dat betekent grosso modo een verdubbeling van de kosten voor bureaus, die waarschijnlijk niet te verhalen zijn op de medewerker. Ook daarover zul je in gesprek moeten met de opdrachtgever, omdat interen op de marge voor een gezonde bedrijfsvoering (vaak) niet mogelijk is.