De eerste ervaringen met de invoering van de WAB
Op 1 januari 2020 is de WAB van kracht geworden. Op het eerste gezicht lijkt het oorverdovend stil rondom deze nieuwe wet. Alleen Minister Koolmees kwam met een update: Hij geeft werkgevers drie maanden extra de tijd om aan de administratieve vereisten (bijvoorbeeld een addendum) voor de lage WW-premie te voldoen. Verder vooral stilte dus. Echter, een beetje googelen levert toch al wat eerste ervaringen op met de WAB.
Meldpunten voor gevolgen WAB
De werkgevers- én werknemersvertegenwoordigers inventariseren momenteel de gevolgen van de invoering van de WAB. Partijen als VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland, Vakbond FNV en De vakcentrale voor professionals (VCP) hebben daartoe speciale meldpunten ingericht waar werkgevers of werknemers hun ervaringen kunnen melden.
Vakbond FNV: negatieve gevolgen
In een notitie schetst vakbond FNV de eerste (negatieve) gevolgen van de WAB voor werknemers. Zij illustreert dit met een aantal voorbeelden.
Zo verlengde Young Capital de contracten van oproepkrachten die werkzaam zijn bij de Nederlandse Spoorwegen niet. Overigens werd dit na protesten teruggedraaid.
In diezelfde notitie krijgt ook payroller Tentoo er van langs. Zij zou bij regionale omroepen, aldus de FNV, “medewerkers doorduwen van de ene in de andere constructie.” Het FNV vervolgt: “De reden laat zich raden: het gaat erom hun klanten – in dit geval regionale omroepen – steeds de goedkoopste personeels-‘oplossing’ te bieden en daar zelf goed aan te verdienen.”
Overigens vangt FNV ook positieve signalen op. Zo zijn er werkgevers die meer vaste contracten of meer contracten met garantie-uren aanbieden, waardoor werknemers meer zekerheid krijgen over werk en inkomen.
Horeca: ‘Groei stokt door invoering WAB’
Branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland (KHN) voorziet een einde aan de groei in de horeca. De Wet Arbeidsmarkt in Balans wordt een belangrijke stoorzender genoemd. KHN-voorzitter Robèr Willemsen ziet grote onvrede over de wet onder ondernemers. “De WAB is onwerkbaar voor de horeca en zorgt voor een enorme extra lastendruk in een branche waar de marges toch al laag zijn”, zo meldt RTL Z. Tijdelijke arbeidskrachten worden duurder. Bovendien roept de wet veel vragen op bij werkgevers.
Land- en tuinbouw: Veel vragen over oproepkrachten
De werkgeverslijn land- en tuinbouw kreeg door invoering van de WAB veel meer vragen. Ten opzichte van 2018 steeg het aantal vragen in 2019 met 11 procent. Concrete aantallen worden niet genoemd, maar de advieslijn kreeg vooral vragen over oproepcontracten en het hebben van een schriftelijke arbeidsovereenkomst om een lage WW-premie te mogen toepassen. Werkgevers in de land- en tuinbouw hebben veel kritiek op de nieuwe regels voor oproepkrachten. Zij geven aan dat het vaak lastig is om te werken met een vaste arbeidsomvang, omdat ze te maken hebben met weersinvloeden en seizoensmatige teelten.
Schoonmaak: Hogere kostprijzen
Directeur Rutger van Katwijk Bas Doorn van 365Cleanit zien de WAB als een regelrechte aanval op de flexbranche. Zij realiseren zich dat het goed is dat medewerkers beschermd worden, maar vinden dat de wet voorbij gaat aan al het goede van de flexbranche en aan waar ondernemers behoefte aan hebben. Bovendien heeft de wet een groot kostprijsverhogend effect, onder andere doordat de WW-premie duurder wordt voor flexibele contracten. “Dat geldt zowel voor ons, als voor de schoonmaakbedrijven zelf.”
Zowel werkgevers als werkgeversvertegenwoordigers benadrukken dus in eerste instantie de negatieve effecten van de wet. Ze zijn het er wel allemaal over eens dat de wet ook positieve effecten heeft. Vooralsnog lijkt het afwachten wat de precieze effecten van de wet zullen zijn. Wordt het beoogde effect van de wet, balans op de arbeidsmarkt, bereikt?
Voldoet jouw organisatie aan de WAB? Weet je welke gevolgen de WAB heeft voor jou? Download de checklist.
Marco Hendrikse, manager marketing & content van artra en de Academy for Recruitment. Schrijft over ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, recruitment en HRM.