Ziekteverzuim: toename in 2019 en wat we kunnen verwachten in 2020
In 2019 is het ziekteverzuim toegenomen. Het zal niemand verbazen als dat in 2020 nog verder toeneemt. Wat waren de precieze cijfers in 2019? Welke zaken kunnen bijgedragen hebben aan de toename van het ziekteverzuim? En wat kunnen we verwachten van 2020?
Ziekteverzuim toegenomen in 2019
Uit cijfers van het CBS blijkt dat in 2019 het ziekteverzuim onder werknemers van bedrijven en de overheid is gestegen tot 4,4 procent. In 2018 was dit nog 4,3 procent en in 2014 3,8 procent. Er is dus sprake van een stijgende trend. De sectoren met het hoogste verzuim vanwege ziekte zijn waterbedrijven, afvalbeheer en (opnieuw) de gezondheidszorg.
Bron: CBS
Welke klachten kwamen het vaakst voor?
Naast kwartaalcijfers over ziekteverzuim voert het CBS nog een ander onderzoek uit: de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). Dit is een onderzoek onder werknemers dat het CBS uitvoert samen met TNO. De meest recente cijfers komen uit 2018. Hieruit bleek dat werknemers het vaakst thuis blijven vanwege griep of verkoudheidsklachten (44,1%). Dat is meer dan in 2014, toen nog 40,1 procent zich om deze reden ziekmeldde. Daarnaast is ook het aantal psychische klachten, overspannenheid en burn-outs gestegen. Deze klachten staan in 2018 op de derde plaats, na klachten over buik, maag of darmen.
Kantoortuin leidt tot hoger ziekteverzuim
Een oorzaak voor het hoge aantal psychische klachten, overspannenheid en burn-out in 2018 zou de kantoortuin kunnen zijn. De afgelopen maanden is de kantoortuin veelvuldig negatief in het nieuws geweest. Uit onderzoek van tv-programma De Monitor is inderdaad gebleken dat de kantoortuin aanleiding geeft tot een hoger ziekteverzuim. Deze open werkruimte zorgt voor hoofdpijn, stress en burn-out. De voornaamste oorzaken hiervoor zijn geluidshinder en concentratieverlies. 80 procent van de ondervraagde bedrijfsartsen denkt zelfs dat het ziekteverzuim zou dalen als mensen met minder collega’s in één ruimte hoeven te zitten.
Thuiswerken ook niet zonder risico
Door de coronavirus-uitbraak zullen veel kantoortuinen voorlopig echter leeg zijn. Iedereen werkt voorlopig zo veel mogelijk thuis. Maar ook thuiswerken is niet geheel zonder risico. Zo is de kans op stressklachten en spanning een stuk groter. Mensen missen structuur, moeten zorgen voor hun ouders en/of kinderen, en missen het sociale contact van de werkplek. Daarnaast kan werk en privé in elkaar overlopen. Maar inmiddels zijn er ook positieve signalen. Zo worden meetings nu digitaal gehouden, die anders veel reistijd hadden gekost. Voor een enkeling zelfs een vliegreis naar het buitenland. Dus in zekere mate kan thuiswerken in sommige gevallen juist zorgen voor meer tijd en energie. Al met al is de kans zeer aanwezig dat het ziekteverzuim door psychische klachten niet af zal nemen in 2020.
Extra moeilijk voor flexwerkers
In veel beroepen zit een groot aantal werknemers ziek thuis. Vakbonden CNV en FNV maken zich zorgen over werknemers die, tegen de regels in, toch op het werk worden verwacht. Ook al hebben ze koorts of een snotneus. Zeker in vitale beroepen durven veel werknemers zich niet ziek te melden, omdat er zo veel werk is of omdat de werkgever blijft benadrukken dat iedereen nodig is op de werkvloer. Deze situatie is extra moeilijk voor flexkrachten. Ze kunnen de inkomsten niet missen of zijn bang dat ze op straat komen te staan als ze zich ziekmelden. Dit is een verontrustend signaal. Want als een werknemer met klachten tóch komt werken, kan hij of zij collega’s, klanten of patiënten in gevaar brengen. Daarnaast is het risico groot dat de gezondheidsproblemen erger worden als de werknemer niet de tijd neemt om ‘uit te zieken’.
Lees ook: Wat moet ik doen als een flexwerknemer zich ziekmeldt?
Forse toename ziekteverzuim in ziekenhuizen
Als samenleving doen we nu een groot beroep op de gezondheidszorg. De druk op zorgmedewerkers is daardoor groot. Er is veel onrust over het tekort aan beschermingsmiddelen, zoals mondkapjes, handgels en brillen. En zorgmedewerkers zijn bang om aan het werk te gaan, uit angst dat ze anderen besmetten of zelf ziek worden. Maar medewerkers in de zorg hebben het nu ook emotioneel heel zwaar, omdat ze veel patiënten zien overlijden aan het coronavirus. Door al deze oorzaken neemt het ziekteverzuim in ziekenhuizen fors toe. Het is dan ook erg aannemelijk dat deze sector in 2020 opnieuw het hoogste percentage ziekteverzuim gaat hebben.
Ook problemen in de logistieke sector
Ook in de logistiek is het hoge ziekteverzuim al een groot probleem geworden. Er is hierdoor minder personeel beschikbaar, terwijl het veel drukker is dan normaal door de grote piek in de e-commerce-verkopen. Mensen shoppen massaal online en bestellen in groten getale kleding, boodschappen en andere spullen. Hierdoor is de druk groot in zowel de warehouses als het transport. Door de hoge druk is de kans groot dat het ziekteverzuim verder toe gaat nemen in deze sector.
Uit al deze signalen kan geconcludeerd worden dat het ziekteverzuim in 2020 niet alleen direct wordt beïnvloed door het hoge aantal coronabesmettingen, maar ook door alle indirecte gevolgen die deze uitbraak heeft veroorzaakt. De toekomst zal uitwijzen hoe groot de impact precies gaat zijn.